Dějepis – 6.r. – Železo, knížata a bojovníci. Keltové a doba železná
Cíl: doba železná ( starší – halštatská, mladší – laténská)
Struktura:
a) aktuality
b) referáty – artefakty
c) výklad
d) počítač – kronika lidstva
e) zápis
f) shrnutí
Aktuality si připraví žáci sami na každou vyučovací hodinu. Pokusí se vybrat něco, co by se hodilo k tématu, který probíráme.
Referáty si připraví po dohodě s vyučujícím.
U Prahy byly objeveny kostry staré pět tisíc let
Výklad
Železo v dějinách sehrálo významnou úlohu. Lidé se naučili získávat železo pocházející z meteoritů. Rudy se těžily ve střední Evropě.
Doba halštatská dostala své jméno podle rakouského Hallstatu, dnes malebného městěčka v Alpách.
Železo
Naleziště železa byla hojněji rozvrstvena než v předešlé době. V českých zemích se postupně naučili vyrábět železné předměty ze železné rudy při vysoké teplotě v tavicí peci.Vznikl nový obor – hutnictví. Vyráběli pevné, pružné, ostré výrobky z kamene i železa.
Vytvářeli nástroje: nože, dláta, srpy, kosy
Zbraně: meče, hroty, kopí, šipky,
Vozy
Mezi nová řemesla přibylo kolářství. Dovednost ohýbání dřeva byla významnou technickou novinkou. Kola byla lehká, tvořená paprsky a loukotěmi. Pozůstatky vozů byly v bohatě vyzdobených hrobech. Hroby byly důkazy bohatství zemřelých vládců a bojovníků.
Význam chovu koní – dochovaly se uzdy, udidla, postranice, ostruhy, sedla, třmeny
Jha byla často bohatě zdobena bronzovými cvočky.
Obchod – obchodovalo se - se sklem, jantarem, zlatem, bronzem i vínem
Přepychové zboží směřovalo do prostředí bohaté vrstvy náčelníků.
Halštatská knížata – důkazem jsou honosně vybavené hroby ( Hradeníně na Kolínsku byly v obdélné jámě o rozměrech 2,5 / 3,5 m objeveny pozůstatky vozu.
Vládnoucí vrstvy sídlily v opevněných hradištích, která byla zřejmě i náboženskými centry ( Závist u Prahy).
Skytové
Kočovné kmeny Skytů se objevily v černomořské oblasti na počátku 6. století př.n.l. Podnikaly ničivé nájezdy na Moravu.
Býčí skála
Nejzáhadnější archeologický objev na našem území. Písemná a kresebná dokumentace. Byly zde nalezeny pozůstatky lidí a zvířat, kamenný oltář, useknuté paže s bronzovými náramky a zlatými prsteny.
Shrnutí:
- Jak dělíme dobu železnou?
- Vysvětlete, proč došlo k zavedení železných nástrojů?
- Co bylo předmětem dálkového obchodu?
- Co je dokladem vzniku vládnoucí vrstvy knížat v halštatském období?
37 s. obrázek – Vlastnictví vozu svědčilo o významu a bohatství jeho majitele – halštatského knížete. Bronzové a železné součásti vozu. Dřevěné jho pobité kůží a bronzovými cvočky
38 s. obrázek – Ničivé nájezdy kočovných Skytů ohrožovaly v době halštatské i obyvatele Moravy
39 s. obrázek – Jeskyně Býčí skála v Moravském krasu, Vpravo nejznámější předmět z nálezu v Býčí skále – bronzová soška býčka, dovezená k nám zřejmě zdaleka
Perličky z dějepisu:
- Hlavním stavebním kamenem tlupy byla žena.
- Neandrtálec měl klenuté oblouky.
- Někdy se jim podařilo ulovit mamuta tím, že si nabrousili pazourek.
- Vládnoucí vrstva v Egyptě - faráři.
- V Římě žili patricijové a playbojové.
- Perikles vydal zákon, že chudí měli vstup do kina zdarma.
- Nejvyšší bůh byl islám. Alláh se zjevil Islámovi.
- Posvátné město na Arabském poloostrově je Mekeke.
- První státní statek na našem území byl Salámův kmenový svaz.
- Když některý Slovan zemřel, dali ho do popelnice. Tam jim pokládali jejich oblíbené předměty: zbraně, koně, šperky nebo manželku.
- Z onoho šlechtického rodu zůstali na živu jen dva pitomci.
- A tu kněžna uchopila meč a začala střílet na dorážející Tatary.
- Pořádali loupeživé zájezdy.
- Třicetiletá válka trvala osm a půl roku.
- Babyloňané stavěli kravíny pro své velbloudy.
- Při křižácké výpravě na Rusi nejprve všichni cestou zemřeli a pak se vrátili domů.
- Pěstovali obilí, které museli dovážet z jiných států.
- Mumie je lidská křížala.
- Trut se vrátil do Trutnova a řekl, že se vrací.
Sebehodnocení:
- Jak jsem spolupracoval v týmu?
- Jak jsem se podílel na výuce?
- Pochopil jsem probíranou látku?
Mašovicích na Znojemsku vykopali archeologové část asi půlmetrové sochy staré zhruba 7000 let. Informuje o tom dnešní Mladá fronta Dnes (MfD), podle níž znojemští archeologové o nálezu hovoří jako o objevu století. Výjimečnost nálezu potvrdili i odborníci z brněnské Masarykovy univerzity.